Vincentê Nguyễn Thế Ðiểm, Sinh năm 1761 tại An Do, Quảng Trị, Linh mục, bị xử giảo ngày 24/11/1838 tại Ðồng Hới dưới đời vua Minh Mạng. Linh mục Vinh Sơn Nguyễn Thế Điểm được Đức Lêo XIII suy tôn Chân Phước ngày 27.5.1900. Ngày 19-06-1988, Đức Gioan Phaolô II suy tôn ngài lên bậc Hiển thánh. Lễ kính vào ngày 24/11.
Cuộc đời thánh thiện.
Vinh sơn Nguyễn Thế Điểm sinh năm 1761 tại An Do, gần Cửu Tùng, tỉnh Quảng Trị. Lớn lên cậu theo học tại chủng viện Kẻ Vĩnh, Nam Định thuộc giáo phận Tây Đàng Ngoài, và sau được thụ phong linh mục.
Lãnh nhiệm vụ chánh xứ Cồn Nam và coi sóc giáo hữu các vùng lân cận thuộc hạt Bố Chính, cha VinhSơn Điểm nêu gương vị mục tử đạo đức, nhân từ, hay thương giúp người nghèo khổ, chuyên cần giảng truyền lời Chúa, nhiệt tình ban phát các bí tích cho giáo dân và loan báo Tin Mừng cho muôn dân. ngài rất quan tâm, chuyên chú huấn luyện và đào tạo các thày giảng. Mặc dầu đã cao niên, với tinh thần hy sinh cao độ, ngài vẫn ăn chay mỗi tuần hai ngày, thứ tư và thứ bảy, hẳn là có ý tôn kính Đức Maria và thánh Giuse.
Đi về đâu … ?
Vào năm 1838, cuộc bách hại Công Giáo của vua Minh mạng trở nên ác liệt hơn. Ngày 02.7 năm ấy, quan quân tần nà vùng Bố Chính truy lùng thừa sai Candalh Kim, bắt được linh mục Vũ Đăng Khoa, trước là phó xứ của linh mục Vinh Sơn Điểm, cùng với hai thày giảng Đức và Khang tại làng Lệ Sơn, rồi nộp các vị cho quan Đồng Hới. Bị tra khảo đau đớn, thày Khang đã tiết lộ nơi trú ần của cha Borie Cao.
Quân lính liền được lệnh truy nã bủa vây khắp vùng Bố Chính. Quan chưa tìm thấy vị thừa sai, nhưng khi đến gần làng Đơn Sa, họ bắt được linh mục Vinh Sơn Điểm và một chú học trò.
Nguyên do khi nghe tin cha Khoa bắt, cha Điểm sai chú Sang đến làng An Bì hỏi giáo hữu có sẵn lòng cho ngài đến trú ẩn không ? Giáo hữu thấy làng mình không đủ bảo đảm an ninh, nên không dám nhận lời. Vị linh mục lão thành còn đang lang thang ngoài ruộng đồng, nhận được câu trả lời như thế, không biết đi về đâu để tìm nơi ẩn trú. Ngài tiếp tục đi một quãng nữa thì bị bắt giải về Đồng Hới. Trong tù, linh mục Vinh sơn Điểm gặp lại cha Khoa, và mấy tuần sau gặp cha Cao, thày giảng Nguyễn Khắc Tự, rồi ông trùm Nguyễn Hữu Quỳnh. Cả năm chứng nhân Chúa Kitô sau này đều được phúc tử đạo.
Thà chết trăm lần.
Trong lần tra vấn đầu tiên, vì mệt mỏi và sợ hãi, cha Vinh Sơn Điểm lỡ lời khai ra nhà mấy giáo hữu, nhưng ngài rất mạnh dạn tuyên xưng đức tin, nhất quyết không bước qua ảnh Chuộc Tội. Đến khi gặp cha Cao vào tù cho biết những lời khai ấy đã làm tổn hại đến một số giáo hữu, cha Điểm tìm cách sửa lỗi, thưa lại với quan : “Tôi già nua lẩm cẩm, trong lúc sợ hãi quá, đã khai dông dài, có khi gây oan ức cho một số người. xin quan bỏ qua lời khai của tôi, đừng bận tâm tới những người ấy kẻo lầm”.
Những cuộc tra khảo sau này chung với cha Cao và cha Khoa, ngài thường thinh lặng. Tuy nhiên, khi cần thiết, ngài cũng lên tiếng minh chứng niềm tin của mình. Một lần quan hỏi ngài : “Này đạo trưởng Điểm, Hoàng Thượng đã ra lệnh cấm đạo rất ngặt, dầu vậy, nếu ông chịu quá khóa, ta sẽ thánh cho ông ngay tức khắc”. Cha đáp: “Tôi thà chết trăm lần, chẳng thà quá khóa”. Vì đã 77 tuổi, cha Điểm không bị đánh đập, luật pháp đương thời cấm tra tấn tù nhân tuổi tác.
Trong thời gian bị giam giữ, cha Vinh Sơn đã luôn nêu gương đạo đức trung kiên cho các tín hữu cùng bị bắt và đối xử bác ái quảng đại với các bạn tù ngoại giáo. Ngài chia sẻ lương thực và khuyên họ sống ngay chính lương thiện. Tại đây, cha Điểm được vinh dự chia sẻ niềm vui của cha Cao qua văn thư Tòa Thánh đặt vị này làm Giám mục giáo phận Tây Đàng Ngoài.
Được Đức cha Cao khuyên bảo và ban các bí tích cần thiết, cha Vinh Sơn Điểm như được thêm ơn Chúa Thánh Thần, càng ngày cha càng tỏ ra can đảm vững tin hơn, đêm ngày cha cầu nguyện và mong ước được hiến mạng sống để làm chứng cho đạo thánh Chúa Kitô.
Ngày 24.11.1838, bản án được vua Minh Mạng chuẩn phê về Đồng Hới. Ước nguyện của vị mục tử lão thành được thỏa mãn, ngài bị kết án xử giảo. Ba vị tông đồ mục tử : Đức cha Cao, cha Khoa và cha Vinh Sơn Điểm được dẫn ra pháp trường. Người lính đi đầu cầm tấm thẻ ghi chữ Hán cho mọi người biết đây là đạo trưởng tả đạo cố chấp bất tuân lệnh vua nên phải chết.
Đến nơi xử, cha Vinh Sơn Điểm quỳ xuống cầu nguyện một lát. Quân lính thi hành nhiệm vụ, trói chân tay cha vào cột, quấn dây thừng vào cổ, và theo hiệu lệnh, họ kéo mạnh hai đầu dây cho đến khi vị chứng nhân Chúa Kitô tắt thở. Cha Phêrô Nguyễn Đăng Khoa cũng bị xử như vậy. Riêng Đức cha Cao bị trảm quyết cùng ngày ngay tại đây. Người ta chôn cất ba vị tử đạo ngay tại pháp trường Đồng Hới. Về sau linh mục Tự cải táng hài cốt về nhà thờ họ Hướng Phương.
Linh mục lão thành Vinh Sơn Nguyễn Thế Điểm được Đức Lêo XIII suy tôn Chân Phước ngày 27.5.1900. Ngày 19-06-1988, Đức Gioan Phaolô II suy tôn ngài lên bậc Hiển thánh.
Nguồn từ thư viện Đa Minh
Trường thi tử Đạo.
Vinh sơn Nguyễn Thế Ðiểm linh mục
Sinh Canh Thìn (1761) quê thực An Do (Quảng Trị)
Ðường tu cũng rất cam go
Từ Trung ra Bắc mặc cho khó nghèo
Tới Vĩnh Trị xin theo nhập học
Tiếng Latinh tập đọc êm ru
Hồng ân Chúa xuống hộ phù
Sau học lý đoán cho dù khó khăn
Nhưng Thầy Ðiểm siêng chăm cố gắng
Chẳng sờn lòng dãi nắng dầm sương
Nguyện cầu xin Chúa dủ thương
Xin vâng theo Mẹ dẫn đường lối đi
Thầy Ðiểm quyết kiên trì ơn gọi
Dù tuổi cao học hỏi thành tâm
Bề trên tuyển chọn không lầm
Tông Ðồ phục vụ Thánh Tâm nhân lành
Chức Linh Mục vinh danh Thiên Chúa
Thầy thụ phong đoan hứa trung thành
Cha Ðiểm cảm tạ trời xanh
Con là thợ gặt gom nhanh lúa vàng
Ðược bổ nhiệm lên đàng rao giảng
Xứ Cồn Nâm, Bố Chánh, Quảng Bình
Rao truyền lời Chúa tôn vinh
Giáo dân mộ mến nguyện kinh sớm chiều
Cha rửa tội được nhiều kẻ ngoại
Ngài ngồi tòa chẳng ngại sớm trưa
Bình dân khỏi phải bẩm thưa
Nhủ khuyên rao giảng nói vừa đủ nghe
Cha nuôi dưỡng chở che ơn gọi
Ba Linh mục học hỏi chân chuyên
Cha Chinh, Cha Tự, Cha Triêm
Xin vâng theo Mẹ ơn thiêng tôn thờ
Cha Khoa bị bắt, nhờ dân giúp
Kiếm tìm nơi, ẩn núp cho qua
Nhà nào tốt bụng thật thà
Hai ông tình nguyện đứng ra giúp Ngài
Ngày sau đó quan sai lính bắt
Sau hiểu ra sắp đặt hai ông
Lên quan báo để lập công
Giuda bán Chúa lửa hồng sẽ thiêu
Quan đe dọa đủ điều tra khảo
Cha lỡ khai kể ráo gia đình
Khổ lây những kẻ hy sinh
Giàu lòng bác ái mà mình tù oan
Cha hối hận xin quan tha họ
Vì tuổi già lúc đó đã khai
Còn tôi đạo trưởng tùy Ngài
Giảng rao đạo Chúa công khai nhà thờ
Ông đạo trưởng hãy chờ quan hỏi
Có lệnh vua cấm nói đạo trời
Sao ông rao giảng khắp nơi
Bước qua Thập Giá quan thời sẽ tha
Cha Ðiểm nói ta thà chịu chết
Phải tôn thờ trên hết Chúa Cha
Tùy quan muốn xử muốn tha
Tôi đây cương quyết thật thà cảm ơn
Quan nghe vậy giận hờn xử trảm
Ðạo trưởng Ðiểm tên phản lệnh vua
Lý hình hành quyết là vừa
Pháp trường đem xử buổi trưa chém đầu
Xác chôn cất ngõ hầu tại chỗ
Ðược giáo dân đào lỗ khá sâu
Hiến dâng Thiên Chúa nhiệm mầu
Về sau cải táng nghe đâu tiếng đồn
Một cậu nhỏ tử tôn lấy trộm
Ðốt ngón tay, đau cộm bụng ngay
Cha Tự ngài hỏi việc này
Cậu đem trả lại khỏi ngay tức thì
Một gia đình nọ gặp khi cấm đạo
Mộ Cha Ðiểm ngổ ngáo san bằng
Ông ta bị chết nhăn răng
Biết bao nhân chứng nói năng điển hình
Chủ điền nọ bò mình ăn cỏ
Nơi mộ Cha sau đó liệt chân
Ông cầu xin nơi mộ phần
Con bò liền khỏi hai chân bình thường
Phúc tử đạo quê hương Mậu Tuất (1838)
Một chứng nhân đẹp nhất tuổi cao
Canh Tý (1900) Toà Thánh ban trao
Suy tôn Á thánh tuôn trào hồng ân
Lời bất hủ: Cha Ðiểm có khai tên một số tín hữu, cha lại thưa với quan để sửa lỗi: “Tôi già nua lẩm cẩm, trong lúc sợ hãi quá, đã khai dông dài, có khi gây oan ức cho một số người. Xin quan bỏ qua lời khai của tôi, đừng bận tâm tới những người ấy kẻo lầm”. Lần khác, quan dụ dỗ cha quá khóa. Cha đáp: “Tôi thà chết trăm lần, chẳng thà quá khoá”.
